3. Economie en vrijetijdseconomie

Het buitengebied van de Zevenaar is nog niet voorzien van snel en betrouwbaar internet. In oktober 2018 hebben de gemeenten uit de regio Arnhem-Nijmegen de samenwerking afgerond, omdat de mogelijkheden om glasvezel in het buitengebied aan te laten leggen inzichtelijk waren gemaakt. Twee marktpartijen  hebben onafhankelijk van elkaar interesse getoond in  de aanleg van glasvezel in het buitengebied.

De kernen in het Gelders eiland zijn voorzien van de mogelijkheid voor een glasvezel aansluiting. Tuindorp zat niet in de scope. Deze wordt zoals het er nu uitziet in april 2022 uitgevoerd.

Voor het overige deel, vooral het buitengebied, gaat de aanleg niet volgens de vooraf gestelde tijdsplanning van de aannemer. De initiële instemming voor de gehele gemeente Zevenaar is na 2,5 jaar verlopen. De betreffende aannemer heeft nu een nieuwe instemming voor de overige werkzaamheden richting de Transito (Babberich). Voor het gedeelte wat uitgevoerd is, kan men dan ook van een huisaansluiting gebruik maken.

In 2018 wordt een Economische visie Liemers opgesteld. Aansluitend hierop werken we een visie met uitvoeringsplan uit voor de gewenste economische ontwikkeling in onze gemeente.

In de eerste helft van 2021 hebben we het opstellen van de Zevenaarse Economische Agenda samen met de ondernemersverenigingen afgerond. We zijn gestart met de uitvoering hiervan. Het opstellen van de economische visies Liemers en Zevenaar is hiermee afgerond.

Om vraag en aanbod naar werklocaties (bedrijventerreinen, kantoorlocaties en perifere detailhandel) in de regio voor 2021 in balans te brengen, is het RPW opgesteld en door de provincie vastgesteld en juridisch verankerd in de provinciale omgevingsverordening. Dit RPW moet nu worden uitgevoerd. Hiervoor is een werkplan, met een werkorganisatie, opgesteld, dat de komende jaren wordt uitgevoerd. De kosten hiervoor zijn begroot op € 95.000 op jaarbasis. Dit is geaccordeerd in het regionaal portefeuillehoudersoverleg EZ en de kosten worden door de regio doorberekend aan de deelnemende gemeenten. Deze bijdrage is afhankelijk van het aantal inwoners.

De provincie heeft het RPW 2021-2024 vastgesteld en verankert dit beleid in de provinciale Omgevingsverordening. De Groene Metropoolregio heeft de gemeente Zevenaar 11,7 ha ontwikkelruimte voor de uitbreiding van 7Poort toegekend. Voor deze uitbreiding stellen we een plan van aanpak op.

De ambitie van de Liemers economische visie is het beter benutten van ontwikkelkansen en economische potentie van de Liemers door het regionaal inzetten en leveren van extra inspanningen op de speerpunten logistiek, maakindustrie en vrijetijdseconomie (inclusief retail).
De volgende doelstellingen willen we bereiken:
- Groei werkgelegenheid met 5% per jaar;
- Groei werkgelegenheid voor hoogopgeleide arbeidskrachten met 2% per jaar;
- Opstellen regionale ontwikkelagenda die als basis dient voor nieuwe werklocaties;
- Gezamenlijke branding op logistiek en vrijetijdseconomie;
- Kennisdeling, innovatie en samenwerking in de maakindustrie.

De Liemerse Economische Visie (LEV) wordt over een periode van drie jaar (2020, 2021 en 2022) uitgevoerd door de Liemerse Ambassade in opdracht van de vijf Liemerse gemeenten Westervoort, Duiven, Zevenaar, Montferland en Doesburg. De uitvoering van de LEV concentreert zich op de volgende thema's:
1. Ontwikkelagenda 2040
Resultaat 2021: mede door gezamenlijke Liemerse inspanning heeft de regio in juni besloten de gevraagde uitbreidingsruimte op bedrijventerreinen in Duiven, Monterland en Zevenaar toe te kennen.
2. Branding Liemerse logistieke hotspot
Resultaat 2021: Een belangrijk onderdeel van duurzaam succes is de samenwerking, binnen de logistieke sector, ondernemers onderling, onderwijs en de gemeenten. Gezamenlijk optrekken in de uitvoering van de branding met het bestaande logistieke platform, Logistics Valley Liemers Achterhoek en onderwijs is essentieel. De focus vanuit de Liemers is de branding, niet de uitvoering van de logistieke projecten. In 2021 is ingezet op afstemming met verschillende netwerken en deelname aan de Provada, samen met Logistics Valley.
3. Fieldlab Smart Industry
Resultaat: In het najaar 2021 is in opdracht van de Liemerse Ambassade een verkenning uitgevoerd naar de behoefte aan een Fieldlab Smart Industry. Er is een duidelijke behoefte te herkennen bij de ondernemers die hebben deelgenomen aan het onderzoek. Er is op basis van dit onderzoek nog geen éénduidig antwoord verkregen op de vraag of een Fieldlab Smart Industry in de Liemers kansrijk is, en zo ja hoe we dit kunnen realiseren.
4. Branding Liemerse Vrije Tijd
Resultaat: In de eerste helft van het jaar 2021 is er op basis van het merkconcept Kijk Verder in de Liemers een advies marketing & communicatieplan opgesteld. Dit plan is in het najaar 2021 aangepast aan de actuele situatie. Ook zijn de doelstellingen aangepast aan de financiële mogelijkheden. Rondom het Toeristisch Platform De Liemers (TPDL) zijn ondernemers gevraagd hierover mee te denken. De oprichting is gepland in 2022. Daarnaast is er gewerkt aan een opdracht toekomstgericht gastheerschap. Deze start in januari 2022.

In 2017 is het Inspiratiedocument opwaardering openbare ruimte centrum Zevenaar opgesteld. Op basis hiervan wordt een aantal maatregelen voorgesteld om het centrum toekomstbestendig te maken. Hieraan wordt gefaseerd uitvoering gegeven. In 2019 richten we ons op het planten van beeldbepalende bomen bij de entrees van  het centrum, het  verder opwaarderen van de stegen en het structureren van het fietsparkeren.

De fietsenbeugels, banken en prullenbakken zijn geplaatst. De boombanken zijn ingekocht. Door de moeizame en vertraagde levering van materialen voorzien we de plaatsing van de boombanken in 2022. Op dit moment wordt de boombank nabij de Markt qua vormgeving en uitstraling nog nader afgestemd op de herinrichtingsplannen van de Markt, waarna de boombank beoogd voor in de Grietsestraat mogelijk ook aanpassing qua uitstraling behoeft. Voor de boombank in de Grietsestraat stemmen we nog af met de omwonenden en omliggende bedrijven in relatie tot het aan te brengen groen.

Kennis nemen van de vertraging.

In 2019 wordt het voormalig gemeentehuis aan het Raadhuisplein herontwikkeld door de eigenaar. In aansluiting hierop richten wij het plein opnieuw in, waarbij wij de uitgangspunten van het Inspiratiedocument opwaardering openbare ruimte centrum Zevenaar toepassen. De voorbereiding van het ontwerpproces voor de inrichting het Raadhuisplein is gestart in 2018, waarbij wij ook de discussie voeren over het wel of niet realiseren van een semi-permanente overkapping over het plein.

In juni 2020 hebben we het schetsontwerp aan alle betrokkenen gepresenteerd. Omdat het Raadhuisplein een centrale plaats heeft in Zevenaar, hebben we zoveel mogelijk inwoners gevraagd een reactie te geven. Vanwege de toen geldende corona maatregelen hebben we dit online gedaan. Door verschillende personen en organisaties zijn nog aanvullende wensen en opmerkingen kenbaar gemaakt. Op basis van het conceptontwerp en de aanvullingen is het definitieve ontwerp gemaakt.
Op 7 juli 2021 is de gemeenteraad akkoord gegaan met het beschikbaar stellen van het uitvoeringskrediet voor de herinrichting van het Raadhuisplein. Daarna zijn we alvast met de voorbereidingen voor de uitvoeringsfase aan de slag gegaan.
De uitvoering is voorzien in het najaar van 2022.

Om de economische waarde van bedrijventerreinen te behouden, knappen we verouderde bedrijventerreinen op. Dit gebeurt op logische momenten. De bedrijventerreinen die we als eerste herstructureren zijn Tatelaar in Zevenaar en Halve Maan in Lobith. We kunnen nog niet aangeven wanneer we hiermee starten, omdat we eerst belangrijke verkeerskundige maatregelen moeten nemen. In de economische visie en het uitvoeringsprogramma die we opstellen is herstructurering van bedrijventerreinen een thema.

We zijn gestart met het voeren van gesprekken met ondernemers en andere partijen in de markt om gezamenlijk te bepalen hoe het toekomstbestendig bedrijventerrein Tatelaar/Hengelder er uit moet zien en hoe dit gezamenlijk georganiseerd kan worden. Er blijkt voorzichtige interesse te zijn voor het vormen van een ondernemerscollectief. Daarnaast zijn er verschillende ideeën opgehaald in individuele gesprekken met ondernemers. Deze interviews zijn samen met Lindus afgenomen. Door de lockdown aan het eind van het jaar is de gezamenlijke fysieke bijeenkomst verschoven naar begin 2022. De uitkomsten uit de bijeenkomst bepaalt of er een subsidieaanvraag bij de provincie kan worden ingediend voor het opstellen van een gezamenlijk uitvoeringsplan.

Wij gaan diverse activiteiten uitvoeren in en om het gebouw Raadhuisplein 1. De warmte/koude-opslag wordt afgedicht en het voormalige gemeentehuis zal deels worden gehuurd voor de functies: openbaar toilet, fietsenstalling en kantoorruimte voor de marktmeester en evenementen.

Raadhuisplein 1 is casco opgeleverd. Wij zijn bezig met een architecten adviesbureau voor het inrichten van de openbare ruimte, toilet, fietsenstalling en kantoorruimte. De initieel opgegeven inrichtingskosten zijn door de exponentieel gestegen bouwkosten achterhaald, afhankelijk van de definitieve inrichting wordt een aanvullend kredietvoorstel opgesteld voordat de werkzaamheden worden aanbesteed.

Kennis te nemen van de stand van zaken. In een later stadium komen wij hier bij u op terug.

We gaan tot en met 2021 de nog circa 40 hectare beschikbare gronden op BusinessPark 7Poort uitgeven. Hiervoor zijn versnellingsmaatregelen in gang gezet. Dit zijn onder andere de herinrichting van de Wal Masqué, het aanleggen van de Weg  7Poort en het (inter)nationaal op de kaart zetten van 7Poort door actieve marketing, acquisitie en de aanleg van een 2e viaduct (zie activiteit 2.1.1).
De kosten en opbrengsten zijn verwerkt in de GREX Zevenaar Oost.

In 2021 zijn op BusinessPark 7Poort 3 kavels verkocht met een gezamenlijke oppervlakte van ca. 0,91 hectare. Voor het grootste deel van de resterende beschikbare kavels zijn we op dit moment in gesprek met verschillende kandidaten. Het merendeel van deze kandidaten stelt definitieve aankoop echter uit afhankelijk van duidelijkheid omtrent de nieuwe aansluiting Zevenaar-Oost als onderdeel van het Tracébesluit A15/A12. Door de onduidelijkheid rond het Tracébesluit A15/A12 zijn ook een tweetal leveringen niet haalbaar gebleken. Voor de resterende beschikbare kavels (allen op plandeel Landeweer en met een totale oppervlakte van ca. 1,7 hectare) hebben zich inmiddels concrete kandidaten gemeld waarmee we in gesprek zijn.
Als gevolg van onzekerheden t.a.v. de afzet van grond die vrijkomt bij de realisatie van de waterstructuur is het definitieve ontwerp van de waterstructuur en de inrichting van de Wal Masqué nog niet definitief afgerond. De realisatie hiervan is daarom doorgeschoven naar de 2e helft van 2022.
De voorbereidingen voor de definitieve inrichting van de infrastructuur, zoals het inrichten van kruispunten, de realisatie van de fiets- en voetpaden en het inrichten van de bermen is gestart. De werkzaamheden voeren we gefaseerd uit en starten medio 2022 en lopen door tot naar verwachting medio 2024.

Kennis nemen van de vertraging in de uitgifte en de realisatie.  

Het ontwikkelen van de FOZ op BusinessPark 7Poort is in de 'voorbereidingsfase'. Dat betekent dat we werken aan de planuitwerking, de omgevingsvergunning en de voortgang van het Actieplan (convenant).

Vanwege de nog steeds uitblijvende, definitieve duidelijkheid omtrent de aansluiting Zevenaar-Oost als onderdeel van het project Doortrekking A15 / Verbreding A12, is de levering van de kavel verder uitgesteld. De gronduitgifte ten behoeve van de Fashion Outlet Zevenaar is nu voorzien medio 2022 / 2e helft 2022. Realisatie start direct na levering van de kavel. Opening van de FOZ staat nu gepland voor voorjaar 2024.
Het voorziene moment van gronduitgifte is niet in strijd met de afspraken hieromtrent in de koop- en realisatieovereenkomst van de Fashion Outlet Zevenaar.

Wij stellen u voor om kennis te nemen van de hierboven omschreven aanpassing van de planning.

We stimuleren startende bedrijven om de werkgelegenheid in onze gemeente te verhogen. Wat de beste manier is om dit te doen zal blijken uit de nog op te stellen economische visie Zevenaar. In de economische visie Zevenaar gaan we bepalen welk resultaat we nastreven met deze maatregel.

Vanuit de ambitie 'Meer ruimte voor ondernemerschap' wilden de Zevenaarse ondernemersverenigingen in het vierde kwartaal een themabijeenkomst voor startende en jonge ondernemer organiseren, gefaciliteerd door de gemeente. Helaas gooide corona roet in het eten en moet dit worden doorgeschoven naar 2022.

Op grond van nieuw beleid zetten wij de komende jaren het subsidiemiddel steeds meer in om onze beleidsdoelstellingen te helpen realiseren. Indien er met nieuw beleid aanleiding ontstaat om subsidies aan te passen, betrekken wij verenigingen en organisaties op voorhand. Deze ontwikkeling heeft vanaf 2023 mogelijk financiële consequenties als wij de subsidies aan verenigingen en dorpshuizen op het bestaande niveau willen houden.

Wij hebben voor 2021 en 2022 een brede subsidieregeling vastgesteld. Op basis daarvan hebben vrijwel alle verenigingen en dorpshuizen die daarvoor in aanmerking komen subsidie ontvangen. Met de organisatie werken wij aan een verbeterslag m.b.t. de rechtmatigheid van onze subsidies.

Wij stellen u voor om deze activiteit af te sluiten.

Wij zetten in op een divers en kwalitatief sterk cultureel aanbod en het behoud van een breed en hecht verenigingsleven. Dit verhoogt de aantrekkingskracht van onze gemeente. We stimuleren het maken, delen en ontmoeten door culturele festivals te ondersteunen. Hiermee dragen we ook bij aan de profilering van onze gemeente en de kernen in het bijzonder. Samen met de gemeenten Duiven en Westervoort en de provincie investeren we met het Cultuur- en Erfgoedpact 2017-2020 in de Liemers in kunst, cultuur en erfgoed (bestaand beleid). Inwoners, verenigingen en organisaties voeren samen de activiteiten en projecten uit. Dit draagt bij aan een sterke, trotse en leefbare regio.

In 2021 zijn maar weinig culturele activiteiten mogelijk geweest, door de lockdown en beperkende maatregelen. Wij zijn coulant omgegaan met subsidieverplichtingen van (culturele) organisaties.

Wij blijven met (culturele) organisaties in gesprek over wat nodig is om ook na de corona periode culturele activiteiten in Zevenaar te kunnen blijven organiseren.

Cultuur is de smaakmaker van onze gemeente en een gezonde culturele infrastructuur vormt de basis van een bloeiend cultureel leven. Kunstwerk!, de fusie van de vier Liemerse professionele culturele organisaties het Musiater, Bibliotheek de Liemers, het Liemers museum en de Volksuniversiteit voor Zevenaar e.o., vormt hier een belangrijk onderdeel van.
Wij subsidiëren het op elkaar afgestemde productaanbod op het gebied van kunst en cultuur, erfgoed, muziekonderwijs, lezen en literatuur, debat en educatie dat Kunstwerk! biedt. Middels prestatieafspraken zorgen wij er voor dat de producten van Kunstwerk! bijdragen aan identiteitsvorming, ontmoeting en ontplooiing. We zorgen dat Kunstwerk! actief de samenwerking met verenigingen zoekt.
De wettelijke educatie-taken van Bibliotheek de Liemers zijn volop in ontwikkeling. Wij zorgen er voor dat deze (het volgen van) goed onderwijs, het vinden van een baan of het aangaan van sociale contacten ondersteunen. Het betreft onder meer lees- en taalbevorderingsactiviteiten, doorlopende leerlijnen en burgerschapsvorming.
Omdat de culturele infrastructuur in de Liemers over de gemeentegrenzen heen ligt, stemmen we in deze af met de gemeenten Duiven, Westervoort en Montferland.

Corona heeft de activiteiten van Kunstwerk! sterk beïnvloed. De programmering van het theater was in 2021 beperkt . Het is nog maar de vraag of deze in 2022 weer volwaardig wordt. De makers (die het aanbod verzorgen) zijn immers ook hard geraakt. Door een mix van fysiek en digitaal toe te passen heeft Kunstwerk! zo veel mogelijk geprobeerd activiteiten door te laten gaan. Het museum heeft haar opening mede door corona uit moeten stellen, maar is inmiddels weer toegankelijk. Een aanvullende subsidie garandeert afronding van de tentoonstelling over WOII.
Wij benutten de compensatie die wij van het rijk voor de culturele sector ontvangen om Kunstwerk! financieel te ondersteunen.

Compensatiemiddelen ontvangen van andere overheden bestemd door cultuur zetten wij in voor cultuur.

De Turmac Cultuurfabriek is een podium voor samenwerking en biedt onze inwoners producten en diensten op het gebied van werk- en inkomen, welzijn, cultuur, cinema, media, educatie en erfgoed. Samen met de partners werken we aan een collectief programma, waarbij ontmoeten, ervaren en beleven centraal staan en we verbindingen leggen met onze ambities en doelstellingen in het sociaal domein. We zetten de komende jaren in op het versterken van de exploitatie.

Corona heeft activiteiten in de Turmac Cultuurfabriek in 2021 belemmerd. Alle partners zijn, mede dankzij aanvullende steun, financieel gezond. De exploitatie staat voor de langere termijn niet onder druk. Een collectief programma met verbindingen naar onze ambities en doelstellingen in het sociaal domein, is echter nog niet tot ontwikkeling gekomen.

Het tekort op de exploitatie Turmac Cultuurfabriek t.g.v. corona hebben we verwerkt in de jaarrekening.

Door in te zetten op vrijetijdseconomie wilt u een bijdrage leveren aan de volgende ambities:
•   een aantrekkelijker woon- en vestigingslocatie;
•   meer werkgelegenheid.

Om deze ambities te bereiken, heeft u de volgende doelstellingen geformuleerd:
1.   meer tevreden inwoners over de mogelijkheden voor vrijetijd;
2.   een toename van bestedingen door toeristen en recreanten;
3.   meer tevreden toeristisch-recreatieve ondernemers over het ondernemersklimaat;
4.   toename van het aantal dagtoeristen;
5.   groei van het aantal overnachtingen.

Dit gaan wij realiseren door werkzaamheden uit te voeren binnen de volgende taakvelden:
a.   toeristische infrastructuur (paden, routes, bewegwijzering);
b.   ontwikkeling van aanbod voor dag- en verblijfsrecreatie;
c.   samenwerking en kwalitatief & innovatief ondernemerschap;
d.   marketing, informeren & inspireren;
e.   doeltreffend beleid.

a.         Toeristische infrastructuur (paden, routes, bewegwijzering):
We zijn gestart met de klompenpaden Pannerdensche Waard, Giesbeek en het kinderklompenpad in Giesbeek; door Covid heeft dit stil gelegen. Het wandelnetwerk Zevenaar is gerealiseerd en opgeleverd in samenwerking met Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen en andere gemeenten. Verbeteringen zijn aangebracht in de ruiter- en menroutes in het zuiden. De verbeteringen in het noorden van de gemeente Zevenaar zijn nog niet ontwikkeld. De bruin-witte toeristische bewegwijzering is geharmoniseerd in de gehele gemeente en gerealiseerd. De memo 'harmonisering bewegwijzering’ wordt opgenomen in het IBOR in 2022. Vanuit TOP Huis Aerdt is verwijzing naar parkeerplaatsen bij de Cluse gerealiseerd. De eerste verkenning voor voorzieningen openbare ruimte langs toeristische voorzieningen is eind 2021 opgestart.

b.         Ontwikkeling van aanbod voor dag- en verblijfsrecreatie:
Wij hebben positief geadviseerd en ondersteund bij aanvragen van ondernemers voor verblijfsrecreatie. De Redoute Revensweert is geopend. Wij zijn verder gegaan met het zichtbaar/beleefbaar maken in Zevenaar van de Romeinse Limes; in 2021 uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed, waar wij aandacht voor hebben gegenereerd. In regionaal verband hebben wij bijgedragen aan het doorontwikkelen van het verhaal van de Romeinse Limes in Gelderland. Door corona is het rapport Belevingsgebieden in de IJsselvallei vertraagd en nog niet opgeleverd. Wij zijn door corona niet gestart met het evenementenbeleid. Het onderzoek naar Toeristische potenties linieverhalen de Liemers is afgerond. Welke potenties we op welke manier willen uitwerken volgt in 2022. In eerste instantie is de keuze gemaakt voor het (verder) ontwikkelen met stakeholders van het verhaal van (de strijd tegen en leven van) het water; de Liemers als waterkraan van Nederland. We zijn begonnen met een door Rijkswaterstaat gefinancierd project Kijkers langs het Pannerdensch Kanaal. Wij hebben het Liemers Museum geadviseerd en gesubsidieerd om een project uit te voeren rondom Waterverdrag 1771 (fietsfestival en digitale waterkaart, met aandacht voor de waterafvoerverdeling van de Rijntakken). Wij hebben aandacht gevraagd voor publieksbereik rondom de opgravingen in Spijk (m.n. Tachtigjarige Oorlog en steenfabriek).

c.          Samenwerking en kwalitatief & innovatief ondernemerschap:
Wij hebben in 2021 voorzichtige stappen gezet in het oprichten van het Toeristisch Platform de Liemers. Dit staat in nauwe relatie met het ontwikkelen van het marketing- en organisatieplan voor de Liemers.

d.         Marketing, informeren & inspireren:
In navolging van het in 2020 ontwikkelde merkconcept "Kijk verder in de Liemers" zijn wij gestart met het opstellen van het toeristisch marketing- en organisatieplan voor de Liemers. Medio 2021 is het merkconcept middels een marketingcampagne wereldkundig gemaakt.
Wij hebben een bureau opdracht gegeven om met een plan te komen voor Toekomstgericht gastheerschap in de Liemers; de focus ligt daarbij op de fysieke toeristische informatiepunten.
Ook zijn wij - op regionaal en subregionaal niveau - verder gegaan met het voeren van gesprekken met Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen over herziening van onze opdracht aan deze partij. Wij zijn gestart met deelname aan de regionale werkgroep om te komen tot een toeristisch profiel van de regio Arnhem-Nijmegen op basis van belevingsgebieden.

e.         Doeltreffend beleid:
Vanwege de coronacrisis hebben wij de ondernemerspeiling onder toeristisch-recreatieve ondernemers in Zevenaar, die maart 2020 klaar lag om te worden verstuurd, ook in 2021 nog niet kunnen uitzetten. Op regionaal gebied hebben wij met de Liemers een bijdrage geleverd aan de opgave Ontspannen regio van de Groene Metropoolregio.