Financiering

Rente en renterisico's

De belangrijkste risico’s voor de gemeente die samenhangen met de uitvoering van de treasuryfunctie bestaan uit renterisico's. Deze worden getoetst aan twee normen. Dit zijn:

1. De kasgeldlimiet. Deze geeft het maximale bedrag aan dat een gemeente aan vlottende financieringsmiddelen (looptijd korter dan één jaar) mag opnemen;
2. De renterisiconorm. Hiermee wordt het renterisico op de vaste schuld (looptijd vanaf één jaar) in beeld gebracht.

De ontwikkelingen van deze renten worden hieronder nader toegelicht.
1) De kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet stelt een bovengrens aan de toegestane omvang van de kortlopende schuld (looptijd korter dan 1 jaar). Reden hiervoor is dat een korte schuldpositie een potentieel renterisico met zich mee brengt, omdat rentestijgingen direct doorwerken in de rentelasten. Het is dan ook van belang dat de grote potentiële beweeglijkheid van de rentelasten op korte financiering gedurende het begrotingsjaar beheerst wordt. Voor structurele liquiditeitstekorten is financiering met geldleningen met een looptijd langer dan 1 jaar de aangewezen oplossing.

De hoogte van de kasgeldlimiet is afhankelijk van de omvang van de lopende uitgaven.
De kasgeldlimiet voor de gemeente Zevenaar voor 2021 is berekend op 12,5 miljoen en is gelijk aan 8,5% van de begrotingsomvang van 147,1 miljoen (inclusief de begrotingstotalen van de Gemeenschappelijke Regelingen de RDL (Reinigingsdienst De Liemers) en het SALD (Streekarchivariaat De Liemers en Doesburg).

In 2021 is de kasgeldlimiet niet overschreden.

Als drie kwartalen achtereen de kasgeldlimiet zou worden overschreden, moet volgens artikel 4 van de Wet Fido ( Wet financiering decentrale overheden ) de provincie als toezichthouder hiervan op de hoogte worden gebracht. Daarnaast moet de kwartaalrapportage en een plan om binnen de kasgeldlimiet te blijven ter goedkeuring aan de toezichthouder voorgelegd worden.

Gelet op het tarief voor kort geld op dit moment, waarbij we voor het aantrekken van een kasgeldlening rente ontvangen, maken we gebruik van de ruimte die de wet Fido ons geeft. Dit Treasurybeleid betekent naast een besparing ook een renteopbrengst. Uiteraard blijven we de kapitaalmarkt nauwlettend volgen zodat bij een stijgende rente op de kapitaalmarkt overgegaan kan worden tot het consolideren (omzetten van een kortlopende schuld in een langlopende schuld).

Renterisico kort geld
De rentelasten van kort geld (kasgeldlimiet) hangen samen met de ontwikkeling van de Euribor. In onderstaande grafiek is het verloop van de Euribor in de afgelopen jaren weergegeven.

Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt bevond het kortlopende renteniveau (referentierente: 3-maands Euribor) zich het afgelopen jaar wederom onder de 0%. Ofwel: een negatieve rente. Dit korte renteniveau staat hoofdzakelijk onder invloed van het monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Dit beleid draagt er aan bij dat de geldmarkttarieven nu nog negatief zijn. De gemeente Zevenaar profiteert van deze situatie bij het opnemen van dag- en kasgeldleningen. Door de negatieve rente krijgt de gemeente namelijk geld toe als zij kortlopend leent.

Renterisico lang geld
De gemeente Zevenaar gaat uit van totaalfinanciering. Op basis van de behoefte wordt lang geld aangetrokken. Het geld wordt met name aangewend om activa te financieren. In de gemeente Zevenaar worden activa lineair afgeschreven en hier wordt met het langlopende geld bij aangesloten.

Rentelasten van langlopend geld zijn gebaseerd op een lening bij de BNG met een looptijd van 20 jaar, waarbij de rente tussentijds niet wordt aangepast. In onderstaande grafiek staat het verloop van de rente in de afgelopen jaren opgenomen (stand 29 maart 2022).

De lange rente heeft in 2021 een stijgende trend laten zien.
In 2021 domineerde het coronavirus de wereld nog steeds. In het voorjaar van 2021 werden de maatregelen tegen de verspreiding van het virus geleidelijk versoepeld. Steeds meer mensen zijn gevaccineerd en de bestedingen van consumenten nemen toe. Ook in de rest van de wereld trad herstel op, waardoor ook de internationale handel verder aantrok. Daarnaast heeft de Nederlandse overheid ook in 2021 met steunpakketten geprobeerd de economie te ondersteunen. De economische groei kwam in Nederland in 2021 uit op 4,8%, waar deze in 2020 nog kromp met 3,8%. Het economische herstel uit de coronarecessie ging gepaard met een aanzienlijk hogere inflatie.
De Europese Centrale Bank (ECB) houdt als streefwaarde voor de inflatie 2% aan. Op dit moment is de inflatie in de Eurozone gestegen van 1,3% (maart 2021) naar 5,8% (februari 2022). De stijging komt vooral door de hogere energieprijzen. Maar ook de inflatie zonder voedsel- en energieprijzen loopt sterk op. De zogenaamde kerninflatie, die februari 2021 nog 1,1% bedroeg, stond in januari 2022 op 2,7%. Als de inflatie te hard oploopt, moet de ECB ingrijpen en het monetair beleid verkrappen, wat zal leiden tot verder stijgende rentes.
De oorlog in Oekraïne zet een rem op economische groei, met name in Europa. Dit effect zorgt in principe voor een neerwaartse druk op de rentes. Dit lijkt echter overstemd te worden door het effect op de energieprijzen. Zowel olie- als gasprijzen schoten in de afgelopen periode omhoog. Rusland is een belangrijke exporteur van deze energiebronnen en alternatieven zijn op korte termijn niet eenvoudig voor handen. Dit draagt bij aan een hogere inflatie, wat weer leidt tot een opwaartse druk op de rente.
In lijn met bovenstaande wordt rekening gehouden met een verdere beperkte stijging van de rente in 2022.

2. Renterisiconorm
Bij de renterisiconorm gaat het om het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente voor de rentelasten. Aanpassing van de rentepercentages doet zich voor bij herfinanciering en renteherziening. Herfinanciering houdt in, dat een vervangende geldlening wordt aangetrokken om aan de aflossingsverplichtingen van bestaande geldleningen te kunnen voldoen. Bij renteherziening gaat het om het aanpassen van het rentepercentage door de geldgever tijdens de looptijd van de geldlening.
Uit onderstaande tabel blijkt dat de renterisiconorm in 2021 niet is overschreden.